Czy organy podatkowe mogą „zakładać” bezskuteczność egzekucji wobec spółki?
Jedną z koniecznych przesłanek orzeczenia odpowiedzialności managera za długi spółki kapitałowej jest, aby „egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna”. To spółka jest podmiotem, który posiada zobowiązania wobec Skarbu Państwa, i z tego powodu jest „pierwszym” zobowiązanym. Dopiero gdy nie jest możliwe „ściągnięcie” zaległych podatków od podatnika, organy mogą orzekać o subsydiarnej odpowiedzialności innych osób.
Warunek ten dotyczy pozostałych osób mogących ponosić odpowiedzialność podatkową jako osoby trzecie – z tym, że jest wówczas warunkiem nie wydania decyzji orzekającej o odpowiedzialności, a wszczęcia egzekucji z tytułu tej odpowiedzialności (art 108 § 4 Ordynacji podatkowej). Ustawodawca w przypadku odpowiedzialności członków zarządu „podwójnie” więc podkreślił wagę przesłanki bezskuteczności.
W marcowym wyroku w sprawie o orzeczenie odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki NSA pochylił się nad właśnie nad przesłanką bezskuteczności egzekucji wobec spółki.
W badanej sprawie spółka posiada nieruchomość. Egzekucję z nieruchomości prowadzi komornik sądowy, jednak dwie licytacje nie doprowadziły do sprzedaży nieruchomości. Na nieruchomości widnieją wysokie zabezpieczenia hipoteczne korzystające z pierwszeństwa zaspokojenia.
Organy uznały, że wierzyciele hipoteczni, którzy zabezpieczyli swoje należności przed Naczelnikiem US są zabezpieczeni kwotę przewyższającą ostatnią wartość licytacyjną, a „koszty komornika sądowego będą również stanowić znaczącą kwotę”. Tak więc „organ podatkowy nie otrzymałby z tej sprzedaży żadnych kwot pieniężnych”. Jako okoliczność nie mającą wpływu na wynik uznał fakt, że egzekucja z nieruchomości została rozpoczęta po raz trzeci. W ocenie organów dwukrotna licytacja która nie doprowadziła do sprzedaży nieruchomości dowodzi bezskuteczności egzekucji z jedynego majątku spółki.
NSA nie zgodził się z takim wnioskiem. Zarzucił organom, że nie dokonały rzetelnych ustaleń ani co do kolejności zaspokojenia, ani co do rzeczywistych kwot, jakich mogą żądać wierzyciele hipoteczni. Wierzyciele ci brali udział w postępowaniu egzekucyjnym, wykazując kwoty dochodzone w znacznie niższej wysokości niż ujawnione w księgach wieczystych: „Wiedzą notoryjną jest, że nawet jeśli część należności zabezpieczonych hipoteką jest już uregulowana, nadal może figurować zabezpieczenie hipoteczne na pierwotną kwotę.”
Ponadto NSA wskazał, że dowodem na bezskuteczność egzekucji nie jest okoliczność, iż licytacja nieruchomości nie powiodła się. Nawet, jeżeli dwukrotna licytacja nie doprowadziła do sprzedaży nieruchomości, nie oznacza to, że nie jest możliwa sprzedaż nieruchomości w ramach egzekucji – możliwość sprzedaży po dwukrotnej licytacji przewidziana jest w przepisach prawa. W efekcie NSA stwierdził, że organy oparły się o dane niezweryfikowane i okoliczności nieudowodnione.
„Niedopuszczalne jest antycypowanie wyniku postępowania egzekucyjnego w oparciu o niezweryfikowane dane, tak jak uczyniono to w niniejszej sprawie”.
#art116op #egzekucjaadministracyjna #odpowiedzialnośćosóbtrzecich #podatkowaodpowiedzialnoscmanagera #zaległościpodatkowe